TASARIM MÜHENDİSİ
YÜZEY İŞLEME İŞARETLERİ
Makine İmalatında dövme, dökme, talaş kaldırma vb. şekillendirme seçenekleri kullanılmaktadır. Parçaları meydana getiren çeşitli özelliklerdeki yüzeyler, bu metotların kullanılmasıyla birlikte çalışır. Birbiri üzerinde çalışan parçalar zamanla aşınabilir ve bozulabilir. Bu nedenle parça yüzeyleri, kullanılacağı yer dikkate alınarak şekillendirilir. Birbiri üzerinde çalışan yüzeylerin düzgünlük ve pürüzlülük bakımından değerlendirilmesi gerekir.
Yüzey Pürüzlüğünün Tanımı
Bir parçanın yüzey özellikleri, parçanın ilgili bir yüzeyin dik kesitinin büyütülerek çizilmiş resmi üzerinde incelenir.
Yüzey Durum Parametreleri
Parçaların yüzey durumları, işleme kalitesine ve ekonomik durumuna etki eder. Yüzey profilleri, takım geometrisine, soğutma sıvısı kullanılıp, kullanılmadığına talaş derinliğin göre değişkenlik gösterir.
Profil parametreleri, R-profilleri, W-profilleri ve P-profilleri şeklinde 3 yüzey profili için tanımlanmıştır. R- profil parametreleri, yüzey pürüzlülük profilinden, W- profil parametresi, dalgalılık ve P- profil parametresi de ana profilden hesaplanır.
Yüzey durumlarında profillerle ilgili tüm bilgiler, TS EN ISO 4287, TS EN ISO 12085, TS EN ISO 13565-2, TS EN ISO 13565-3 standartları esas alınarak incelenir.
Yüzey İşleme İşaretleri (Semboller)
Esas Sembol : Gösterilen ilgili yüzeye 60' eğimli farklı uzunluklarda iki çizgiden meydana gelir. Bu sembol tek başına “ele alınan, işlem gören yüzey” anlamına gelir. Yalnız yüzey pürüzlülüğü hakkında bilgi vermez. (a)
Talaş Kaldıran Yüzey Sembolü : Bir talaş kaldırma işlemi gerektiğinde esas sembole bir yatay çizgi eklenmelidir. Bu sembol sadece “talaş kaldıran yüzey” anlamında olup pürüzlülük hakkında bilgi vermez. (b)
Talaş Kaldırılmayan Yüzey Sembolü : Bir talaş kaldırma işlemine izin verilmediğinde, esas sembole bir daire eklenmektedir. Yüzeyin olduğu gibi kalması gerektiğini düşünelim. (c)